Na današnji dan 15. jul

1606 – Rođen je holandski slikar Harmens van Rijn Rembrant (Harmensz, Rijn Rembrandt), jedan od najvećih majstora u istoriji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, oko 300 gravira i oko 2.000 crteža, uključujući remek dela kao što su „Noćna straža“, „Izgubljeni sin“, „Čas anatomije doktora Tulpa“.

1099 – Krstaši su u Prvom krstaškom ratu osvojili Jerusalim i razorili ga. Grad je posle rimskog razaranja 70. godine obnovio rimski car Hadrijan i pretvorio ga u rimsku vojnu koloniju, a 638. došao je pod vlast Arapa i postao muslimansko sveto mesto. Arapi su ga ponovo osvojili 1187.

1291 – Umro je nemački car Rudolf I Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca. Po dolasku na presto (1273) dao je članovima svoje familije u posed Austriju, Štajersku, Kranjsku, Korušku i Tirol, koje su postale habsburške nasledne zemlje. Time je udario temelje moći habsburške monarhije.

1410 – Litvansko-poljski kralj Vladislav II Jagjelo (Wladyslaw Jagiello) pobedio je, uz pomoć čeških najamnika, Nemački viteški red (Tevtonski red) u bici kod Tanenberga, nakon čega je proširio poljsko-litvansku državu.

1606 – Rođen je holandski slikar Harmens van Rijn Rembrant (Harmensz, Rijn Rembrandt), jedan od najvećih majstora u istoriji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, oko 300 gravira i oko 2.000 crteža, uključujući remek dela kao što su „Noćna straža“, „Izgubljeni sin“, „Čas anatomije doktora Tulpa“.

1795 – Marseljeza je zvanično prihvaćena za himnu Francuske.

1865 – U Dablinu je rođen britanski političar i novinski magnat Alfred Nortklif (Northcliffe), vlasnik i jedan od osnivača listova „Daily Mirror“, „Daily Mail“ i „The Times“. Ujedinjavanjem više listova i časopisa osnovao je 1905. „Ašociated Newspaper“, koja je u narednih dvadest godina bila najuticajniji novinski koncern u Evropi.

1869 – Francuz Ipolit Mež Muri (Hippolyte Mege Mouries) patentirao je margarin.

1904 – Umro je ruski pisac Anton Pavlovič Čehov, jedan od najznačajnijih pripovedača i dramskih pisaca u ruskoj i svetskoj književnosti. Kao dramski pisac smatra se nenadmašnim majstorom atmosfere i dijaloga. Njegove drame i danas su na repertoarima svetskih pozorišta („Galeb“, „Tri sestre“, „Višnjik“).

1918 – Opštom ofanzivom snaga Osovine pod komandom nemačkog generala Eriha fon Ludendorfa (Erich von Ludendorf) počela je druga bitka na Marni u Prvom svetskom ratu. To je bio poslednji pokušaj Nemačke da nadvlada savezničke snage na zapadnom frontu.

1929 – Umro je austrijski pisac Hugo fon Hofmanstal (von Hofmannsthal), koji se proslavio kao autor libreta za opere Riharda Štrausa (Rihard Strauss) („Kavaljer s ružom“, „Arijadna na Nasosu“, „Žena bez senke“).

1937 – Pušten je u saobraćaj kanal Moskva-Volga dug 128 kilometara, dubok 5,5 a širok 85 metara, čime je regulisana reka, a grad Moskva postao je luka povezana sa pet mora.

1941 – U bici kod Orše u Drugom svetskom ratu, sovjetska vojska prvi put je upotrebila plotunsko raketno oružje, popularno nazvano „kaćuša“.

1958 – Američke snage iskrcale su se u Libanu i intervenisale na zahtev predsednika Kamija Šamuna (Camille Chamoun), omogućivši mu da se ponovo kandiduje za šefa države.

1968 – Uspostavljen je prvi direktni putnički avio-saobraćaj između SAD i SSSR. Na liniji Moskva -Njujork počeli su da lete avioni „Aeroflota“ i „Pan Amerikena“.

1974 – Na Kipru je vojnim udarom grupe grčkih oficira u Nacionalnoj gardi, pristalica pripajanja Grčkoj, oboren predsednik Makarios, a vlast je preuzeo Nikos Sampson, bivši lider EOK-e. Arhiepiskop Makarios je privremeno napustio Kipar.

1975 – Sovjetski i američki vasionski brodovi „Sojuz 19“ i „Apolo 18“ lansirani su u orbitu oko Zemlje, u okviru zajedničkog programa kojim je predviđeno njihovo spajanje u svemiru.

1983 – U napadu jermenskih terorista na prostorije turske vazduhoplovne kompanije na pariskom aerodromu „Orli“, šest ljudi je poginulo, a 48 ranjeno.

1992 – U organizaciji Građanskog saveza Srbije i Centra za antiratnu akciju ispred Savezne skupštine u Beogradu održane su demonstracije protiv diskriminacije i pretnje pripadnicima drugih nacionalnosti pod nazivom „Žuta traka“. Neposredan povod za akciju bilo je prisilno iseljavanje Hrvata iz vojvođanskog sela Hrtkovci.

1995 – Vojska Šri Lanke okončala je najveću ofanzivu od 1987. protiv tamilskih pobunjenika, tokom koje je poginulo najmanje 300 ljudi.

1997 – U Majami Biču na Floridi ubijen je Đani Versače (Gianni Versace), italijanski modni kreator, jedna od najpoznatijih ličnosti iz sveta mode krajem 20. veka.

1999 – Nakon ulaska međunarodnih mirovnih snaga na Kosovo, u Prištinu je stigao šef civilne administracije UN Bernar Kušner (Bernard Kushner), a vojni zvaničnici proglasili su Kosovo jednim od najopasnijih mesta na svetu zbog velikog broja mina koje su postavile sve strane u ratu.

2000 – Zimbabve je ponovo zakonom uredio status crnih seljaka na farmama koje su posedovali belci u svih osam provincija.

2003 – Umro je Hjum Kronin, brodvejski i holivudski glumac koji se prvi put na filmu pojavio 1943. godine u Hičkokovoj „Senci sumnje“, a kasnije i u drugim filmskim ostvarenjima kao što su „Poštar uvek zvoni dvaput“, „Dvanaest besnih ljudi“ i „Čaura“.

2004 – Bivši ministar finansija Ruande Emanuel (Emmanuel) Ndindabahizi osuđen je na doživotnu robiju zbog učešća u genocidu 1994. godine.

2005 – Veće Okružnog suda u Beogradu osudilo je četvoricu pripadnika paravojne formacije „Osvetnici“ (Milana Lukića, Olivera Krsmanovića, Dragutina Dragićevića i Đorđa Ševića) na ukupno 75 godina zatvora zbog ratnog zločina otmice i ubistva 16 građana muslimanske nacionalnosti iz mesta Sjeverin 1992. godine.

2006 – Javno je predstavljen Tviter (Twitter), besplatna društvena mreža i mikro-blog alat koji omogućava korisnicima da čitaju tuđe i šalju svoje mikro-tekstualne unose, tzv. tvitove.

2009 – U egipatskom letovalištu Šarm el Šeik počeo je 15. samit Pokreta nesvrstanih država, na kome je učestvovalo više od 100 zemalja i čije su glave teme bile diplomatski odnosi, ekonomija, razvoj i socijalna pitanja.

2010 – U ministarstvima pravde Hrvatske i Srbije omogućen je uvid u popis osoba osumnjičenih, optuženih ili osuđenih za ratne zločine u tim državama.

2012 – Umrla je Selest Houm, američka glumica koja je stekla slavu na Brodveju u komadu „Oklahoma“ i dobila Oskara za najbolju žensku sporednu ulogu u filmu „Džentlmenski sporazum“.

2014 – Osnovana je Banka za razvoj BRICS zemalja (Brazil, Indija, Kina, Rusija i Južna Afrika), sa ulogom od 50 milijardi dolara za finansiranje opsežnih infrastrukturnih projekata ovih zemalja.

2015 – Umro je matematičar Vene Bogoslavov, autor „Veneovih zbirki“ matematičkih zadataka koje se koriste gotovo 40 godina u nastavi u srednjim školama širom Srbije.

(Beta)

(Krstarica)